Sual: İnsanlar nasıl haşrolacaktır?
CEVAP
Herkes ameline göre haşrolacaktır. Bir kimse, salihler gibi amel işlese, fakat günahkârlarla düşüp kalksa, iyi amelleri boşa gider, Kıyamette kötülerle beraber haşrolur. Bir kimse de, kötüler gibi amel işlese fakat salihleri sevse, onlarla beraber olsa, günahları iyiliğe çevrilir, iyilerle beraber haşrolur. (Ka’b-ül-Ahbar)

İki âyet-i kerime meali şöyledir:
(Kıyamette onları [kâfirleri] kör, dilsiz ve sağır bir hâlde yüzüstü haşrederiz. Onların varacağı ve kalacağı yer Cehennemdir.) [İsra 97]

(Beni anmayan, sıkıntılara düçar olur, Kıyamette de kör olarak haşrolur.) [Taha 124]

Bu konudaki hadis-i şeriflerden bazıları da şöyledir:
(Amellerini yapmasa bile, bir milletin yaptığını seven onlarla haşrolur.) [Hatîb]

(Kişi sevdiğiyle haşrolur. Kâfirleri seven kâfirlerle beraberdir. İyi ameli kendisine hiçbir fayda sağlamaz.) [Taberani]

(Abdestten sonra Kadir suresini bir defa okuyan sıddıklardan, iki defa okuyan şehitlerden yazılır. Üç defa okuyan, peygamberlerle haşrolur.) [Deylemi]

(Çoluk çocuğu çok ve rızkı az olup, namazlarını şartlarına uygun olarak kılan ve Müslümanları gıybet etmeyen, benimle birlikte haşrolur.) [M. Masumiyye]

(Mehr vermemek niyetiyle evlenen, Kıyamette hırsızlarla haşrolur.) [R. Nasıhin]

(Allahü teâlânın rızası için, helali ve haramı açıklayan kırk hadisi, ümmetime bildiren, âlim olarak haşrolur.) [Ebu Nuaym]

(Beş vakit namazı cemaatle kılmaya devam eden kimse, Sırat köprüsünü ilk ve şimşek gibi geçenlerden olur. Allah, o kimseyi salihlerle haşreder, namazına devam ettiği her gün ve gece için de bin şehit sevabı alır.) [Taberani]

(Malım çoğalsın diye dilenen, Kıyamette, yüzünün eti yenmiş olarak haşrolur ve Cehennemden yiyeceği de kızgın taş olur.) [Taberani]

(Ölü arkasından ağlamayı sanat edinen kadınlar, ölmeden önce tevbe etmezlerse, üzerlerinde katrandan elbiseyle uyuzlu olarak haşrolur.) [Müslim]

(Kabirden kalkınca, [herkes ameline göre] binitli, yaya, sürünerek veya yüzüstü haşrolacaktır.) [Hâkim]

Kabirden kalkarken
Sual: İnsanlar kabirden nasıl kalkacak?
CEVAP
Hazret-i Muaz, (Hepiniz bölük bölük gelirsiniz) mealindeki âyetin tefsirini sorunca, Peygamber efendimiz şöyle buyurmuştur:
(Kıyamette ümmetimden 12 sınıf aşağıda bildirildiği şekilde haşrolacaktır:
1- Zekât vermeyen, kabrinden karnı yılan ve akreplerle dolu olarak,
2- Namazda gevşeklik gösteren, domuz suretinde,
3- Alışverişte yalan söyleyip aldatan, ağzından kan gelerek,
4- Komşularına eza eden, el ve ayakları kesik olarak,
5- Allahü teâlâdan korkmayıp, gizlice günah işleyen, leşten daha pis kokar hâlde,
6- Yalan söyleyen, yalancı şahitlik yapan, dili kesik olarak,
7- Haklı bir şahitliği yapmayan dilsiz olarak,
8- Zina eden, avret yerinden irin akarak,
9- Haksız yere yetim malı yiyen, karnı ateşle dolu olarak,
10- Alkollü içki içen, yüzleri kızarmış, gözleri yerinden fırlamış, dişleri öküz boynuzu gibi sivrilmiş, dudağı karnına, karnı da uyluğuna sarkmış olarak,
11- Ana babasına âsi olan, cüzzamlı, baraslı olarak,
12- İyi işler yapan, namazı cemaatle kılan ve günaha tevbe edip ölense, yüzü dolunay gibi haşrolur, Sıratı şimşek gibi geçer.) [Tibyan]

Buradakiler, günahlarına tevbe etmeden ölenler içindir. Tevbe eden veya sevabı günahından daha fazla olan kimse, o şekilde haşrolmaz. Yine bir hadis-i şerifte buyuruldu ki: (Kovuculuk eden, maymun; haram yiyen, hınzır şeklinde; faizci, başı üstü sürünerek; haksız hüküm veren, kör olarak; ucbeden yani amellerini beğenen, dilsiz ve sağır olarak; işleri sözlerine uymayan âlim, dili göğsüne sarkık olarak; kibirli, katrandan elbise giyerek haşrolur.) [Tibyan]

Mezardan kalkış
Sual: Herkes mezardan bu bedenle mi kalkacak?
CEVAP
Evet, herkes mezardan dünyadaki gibi kalkacaktır. Cennete ve Cehenneme girecekleri zaman başka şekil alacaklardır. Cennetlikler genç, yakışıklı ve güzel olacaktır. Üç hadis-i şerif meali:
(Cennet ehli sakalsız, siyah kirpikli olacaktır.) [Tirmizi]

(Cennet ehli sürmeli, sakalsız ve Yusuf aleyhisselamın güzelliğinde olacaktır.) [İbni Asakir]

(Cennette herkes genç olur.) [Tirmizi]

Cehenneme giden kâfirler ise, çok çirkin olacaklardır. Çok azap görmeleri için vücutları da çok büyük olacaktır. Üç hadis-i şerif meali şöyledir:
(Cehennemden biri dünyaya gelse, onun korkunç görünüşü ve saçtığı pis kokudan herkes ölür.) [İbni Ebi-d-dünya]

(Kâfirin bir dişi, Uhud dağı kadar büyük olacaktır.) [Müslim]

(Kâfirin iki omuz arası, atla gidilen üç günlük yol kadar uzun olacaktır.) [Buhari]