Gusül, yıkanmak demektir. Cünüp olan kimsenin, hayız ve nifas kanı kesilen kadının gusletmesi farzdır.

Gusletmeden aşağıdaki işleri yapması haramdır:
1- Kur’an-ı Kerim okumak. Fakat, zikir ayetleri dua niyetiyle okunabilir. Mesela yemeye başlarken-. “Bismillahi”, (Allah’ın adıyla) yemekten sonra: “El-Hamdü lillah” (Allah’a hamd olsun) ve bir hayvana bindikten sonra: (El-hamdü lillahillezi) “Sahhare lena haza vema künna lehti mukrinine ve inna ila Rabbina lemünkalibu-ne.” (Bunu, bizim emrimize veren Allahü teala, her çeşit kusurdan münezzehtir. Böyle olmasaydı, biz buna güç yetiremezdik) ayet-i kerimeleri, sadece zikir niyetiyle okunabilir.
2- Kur’an-ı kerime dokunmak ve onu taşımak.
3- Namaz kılmak. Secde-i tilavet veya secde-i şükür de yapılmaz.
4- Hayızlı ve nifaslı olan kadınlar; namaz kılmazlar ve oruç tutmazlar. Yıkandıktan sonra Ramazan-ı şerifte tutamadıkları oruçları kaza ederler. Fakat namazları kaza etmezler.
5- Hacda Kabe’yi tavaf etmek.
6- Camide durmak. Fakat durmadan geçilebilir.
7- Hayızlı ve nifaslı iken ibadet niyetiyle gusletmek. Mesela cuma günü sünnet olan gusül niyetiyle gusletmek haramdır.
8- Hayızlı ve nifaslı kadınla cinsi münasebette bulunmak haramdır.

Kadın; hayız ve nifas kanı kesildikten sonra ve gusletmeden önce, oruç tutabilir.

Abdesti olmayan kimsenin de şunları yapması haramdır: Namaz kılmak, Kur’an-ı kerime dokunmak, Kur’an-ı kerimi taşımak ve tavaf yapmak.

Guslün Farzları
1- Yıkanmaya başlarken niyet etmek: Niyet şöyle yapılabilir: “Neveytü raf’al hadesil-ekber” yani (Büyük hadesi, kaldırmaya niyet ettim.) Hades, namaz kılmaya engel olan durumdur. Bu niyetin sadece Türkçesini söylemek de kafidir.
Niyet kalb ile getirilir, dil ile söylemek ise sünnettir. Niyet, vücuda suyu ilk değdirirken yapılır. Niyetten önce yıkanan yerleri bir kere daha yıkamak lazımdır.
2- Vücut üzerinde herhangi bir necaset varsa önce onu temizlemelidir.
3- Vücudun tamamını yıkamak. Suyu, tenin ve kılların her tarafına ulaştırmak gerekir. Bir kıl veya tenden; bir kıl kadar yıkanmamış birşey kalırsa, gusül geçerli olmaz.
Gusülden sonra yıkanmamış bir yer görülürse, sadece orayı yıkamak kafidir.

Guslün Sünnetleri
Guslederken şu hususlara uymak sünnettir:
1- Gusle başlarken “Besmele” çekmek.
2- Abdestte olduğu gibi, elleri bileklere kadar yıkamak.
3- Gusülden önce tam bir abdest almak.
Ancak abdestten önce avret yerlerini yıkamalıdır. Yoksa abdestten sonra eller buralara değince, abdest bozulur. Abdestten önce avret yerleri yıkanırken gusle niyet etmek de lazımdır.
4- Her yıkayışta, elin ulaşabildiği bedenin her tarafını “delk” etmek yani ovmak.
5- “Müvalat” yani ara vermeden yıkanmak.
6- Suyu; önce başa, sonra sağ omuza, sonra da sol omuza dökmek.
7- Bütün yıkamalara sağ taraftan başlamak.
8- Suyun deriye ulaşmasına engel olmayan kirleri ve pislikleri gidermek. Şayet bunlar, suyun ulaşmasına engel oluyorsa, bunları gidermek farzdır.
9- Avret yeri kapalı olarak gusletmek.
10- Yıkanan her yeri üçer defa yıkamak.
11- Saçları ve parmakları hilallemek.
12- Gusülden önce tırnakları kesmemek ve fazla kılları tıraş etmemek.
13- Mazeret yoksa hiç kimseden yardım almamak.
14- Gusül suyunu üzerine sıçratmamak.
15- Üzerinde kalan su damlacıklarını silkelememek.
16- İhtiyaç olmadan gusül esnasında konuşmamak.
17- Önce vücudun üst kısımlarını, sonra alt kısımlarını yıkamak.

Sünnet Olan Gusüller
Şu durumlarda gusletmek sünnettir:
1- Cuma günü.
2- Ölüyü yıkayınca.
3- Ramazan ve Kurban bayramları için.
4- Kâfir olan kimse, Müslüman olunca. (Cünüp ise gusletmesi zaten farzdır.)
5- Yağmur (yağması) için, ay ve güneş tutulmalarının sona ermesi) için namaz kılmadan önce.
6- Deli iyi olunca, baygın ayılınca.
7- Hacda Arafat’ta, Müzdelife’de Meşar-i Haram’da vakfe yapmak için.
8- Hacda cemrelere taş atmak (şeytanı taşlamak) için.
9- Ter veya kirden temizlenmek için.
10- Kan aldırdıktan sonra.
11- İtikafa girerken.
12- Medine-i münevvere’ye girerken.
13- Çocuk buluğa erince.

Helâ Adabı
Hela adabı şöyledir:
1- Helaya girmeden şu duayı okumak: “Bismillahi Allahümme inni euzü bike minel-hubusi vel-habaisi.” (Allahü tealanın adıyla. Ya Rabbi, erkek ve dişi şeytanların şerrinden sana sığınırım.)
2- Çıktıktan sonra şöyle demek:
(Elhamdü lillahil-lezi ezhebe annil-eza ve afani.)
(Eziyet verici şeyi, benden uzaklaştıran ve bana afiyet ihsan eden, Allahü tealaya hamd olsun.)
3- Sol ayakla girmek, sağ ayakla çıkmak.
4- Ayakta idrar yapmamak.
5- Yıkanılan yerde idrar yapmamak.
6- Helaya başı açık ve yalın ayak girmemek.
7- İdrar damlası kalmadığına kanaat getirmeden abdest almamak. Bir damla idrar sızarsa, hem abdest bozulur, hem de elbise kirlenir.
8- Sol eli ile taharetlenmek.
9- Avret yerine bakmamak.
10- Çıkan pisliğe bakmamak.
11- Sağa sola bakmamak.
12- Otururken ağırlığı sol tarafa vermek.
13- İhtiyaç olmadan konuşmamak.
14- Helaya tükürmemek.
15- Helada ihtiyaçtan fazla kalmamak.
16- Bir şey yiyip içmemek.