Sual: İnsanlarla emr-i maruf için tartışıyorum, hiç birine hakkı kabul ettiremiyorum. Dediklerimi kolayca kabul ettirmenin bir yolu yok mudur?
CEVAP
Münakaşayla, tartışmayla hiç kimseye hak yolu kabul ettiremeyiz. Hidayete kavuşturan Allahü teâlâdır. Bizim yapacağımız şey, doğru yazılmış bir din kitabını vermektir. O büyük âlimlerin mübarek sözleriyle hakkı kabul etmezse, bizim sözümüzü nasıl kabul eder? Biz, yol gösteren trafik levhası gibi olmalıyız, büyüklerin sözlerini yani kitaplarını, kendi sözümüze tercih etmeliyiz. Sadece doğru kitapları göstermeli, gerisine karışmamalıyız.

İzin verilen talebe
Sual: Eskiden, İslamiyet’i yaymak için izin verilen talebenin, evliya olması gerekir miydi?
CEVAP
Hayır. İmam-ı Rabbani hazretleri buyuruyor ki:
Sevdiklerimizden birine, talebeyi yetiştirmek için, izin vermekten maksat, imanın gevşediği, çok kimselerin yoldan çıktığı, din bilgilerinin unutulduğu, bu fırtınalı zamanda, Müslüman evlatlarına Allah yolunu göstermesi, kendisinin de, talebesi ile uğraşırken, onlarla birlikte, ilerlemesi içindir. Bu inceliği iyi anlamalı ve ömürde geri kalan birkaç günlük fırsatta, çalışarak, talebe ile birlikte, nimete kavuşmalıdır. Yoksa, bu izni, büyüklük ve olgunluk alameti sanıp, maksattan mahrum kalmamalıdır. (1/217)

Kitap vermek
Sual: Bid’at yolda olan arkadaşıma, yanlış yolda olduğunu anlatmak gerekir mi?
CEVAP
Ona senin yolun yanlış demek, kırgınlığa, düşmanlığa sebep olabilir. Kendisine uygun bir kitap, mesela Faideli Bilgiler kitabı verilebilir.

Günümüzde emr-i maruf yapmanın en iyi ve en kolay yolu, doğru bir kitap vermektir. Nasibi var ise, okur öğrenir. Nasibi yoksa, biz yine kitap verdiğimiz için sevab kazanırız.

Delil ile ispat etmek
Sual: Öğrendiklerimizi, bir kimseye anlatacak olsak, o da, kabul etmezse, ispat için delillerini teker teker göstermek gerekmez mi?
CEVAP
Delil ile bir kimseyi ikna etmek imkansız gibidir. Tartışmak da, kesinlikle caiz değildir. Tartışma, dostluğu giderir, düşmanlığı arttırır. Dinimizin bildirdiği güzel ahlak ile süslenmeli, hâl ve hareketlerimiz ile örnek olmaya çalışmalıyız. (Lisan-i hâl, lisan-ı kalden entaktır) sözü meşhurdur. Yani, insanın hâl ve hareketi, sözünden daha tesirli olur. Müslümanların güzel hâllerine bakıp, doğru yolu bulanlar olmuştur.

Bir kişiyi hidayete kavuşturmak, hiç kimsenin elinde değildir. Hidayeti veren yalnız Allahü teâlâdır. İnsanlar ise, sadece hidayete sebep olurlar. Kendi sözümüz yerine büyüklerin sözünü tercih etmeliyiz. Yani İslam âlimlerinin yazdığı kitapları tavsiye etmeliyiz. Faydalanacağını tahmin ettiğimiz kimselere, uygun bir kitap, mesela İslam Ahlakı veya Herkese Lazım Olan İman kitabını hediye etmek, bu sebebe yapışmak olur ve çok sevab olur.

Hizmet ve fitne
Sual: Fitneye sebep olmayalım diye, kimseye bir şey anlatmamak mı gerekir?
CEVAP
Bu zamanda en büyük hizmet, fitneye sebep olmadan yapılandır. Yani, mümkün olduğu kadar, tepki vereceklere karışmamalı, onlarla tartışmamalı. Zamanın ve ülkenin şartlarına, kanunlara uygun hareket etmeli. Kur'an-ı kerimde ve hadis-i şeriflerde, fitneye sebep olmanın kötülüğü açıkça bildirilmiş ve fitneden uzak durmak emredilmiştir. Bunun için en iyi emr-i maruf, uygun bir din kitabını bir din kardeşine vermektir.

Temelsiz bina olmaz
Sual: Bid’at ehli olan yazarların kitaplarını okuyan arkadaşlarım var. Bunlara, o yazarların hatalarını tek tek göstersem, onları kolayca ikna etmiş olmaz mıyım?
CEVAP
Hayır, gösterseniz de değişen bir şey olmaz. Mesela, bu yazar gayrimüslimlerin de, Cennete gidebileceğini söylüyor deseniz, altyapısı yoksa, (Sen ondan iyi mi biliyorsun, o diyorsa elbette Cennete gider) diyebilir. Bir âyet-i kerime meali şöyledir:
(İslamiyet’ten başka bir din arayan, iyi bilsin ki, [bulacağı] o din asla kabul edilmez ve o, ahirette en büyük zarara uğrar.) [Al-i İmran 85]

Bir hadis-i şerif meali de şöyledir:
(Bana inanmayan Yahudi ve Hristiyan, mutlaka Cehenneme girecektir.) [Hakim]

Aynı şekilde, bu yazar Hazret-i Osman’a dil uzatıyor deseniz, o diyorsa bir bildiği vardır diye cevap verebilir. Önce Hazret-i Osman’ı tanıması gerekir. İki hadis-i şerif meali:
(Osman Cennettedir.) [Tirmizi, İbni Mace, Taberani, İ. Asakir, Beyheki, Dare Kutni, Hâkim, Ebu Nuaym, İbni Said]

(Şu dört kişinin sevgisi bir münafığın kalbinde toplanmaz. Ebu Bekir, Ömer, Osman ve Ali.) [İbni Asakir]

Bunları bilmeyen kimse, sizin sözünüzle o yazarın hatalarını kabul etmez. Ehl-i sünnet âlimlerinin kitaplarında, uydurma hadis olmayacağını da bilmediği için, hadis-i şeriflere uydurma diyebilir. Hattâ daha çok düşman olup, Hazret-i Osman’a karşı, okuduğu yazarı savunmaya başlayabilir. Yani, önce altyapı gerekir. Temel olmadan, üzerine sağlam bina yapılamaz. Bunun için, o tür yazarların, fanatik okuyucularına, delil göstermenin faydası olmaz. Tartışmaya sebep olmayacaksa, uygun bir kitap verilebilir. Nasibi varsa gerçeği görür.

Karşı cinsle chat
Sual: Dinimizi anlatmak için, karşı cinsten biri ile arkadaşlık kurmak ve onunla chat yapmak caiz midir?
CEVAP
Hayır, caiz olmaz. Yasak edilenden sakınmak, emri yapmaktan önce gelir. Mesela, üstünde, namaza mani olacak kadar çok necaset bulunan kimse, avret yerini açmadan veya başka bir sebeple temizlemesi mümkün değilse, başka elbisesi de yoksa, o haliyle kılar, çıplak kılmaz. Hatta temizleme imkanı olsa; ama yanında yabancılar varsa, temizlemeden namazını kılar. Çünkü başkalarının yanında avret yerini açmak yasak, necaseti temizlemek ise emirdir. Emir ile yasak bir araya gelince, önce yasaktan sakınılır. Yani avret yeri açılmaz. Bir emri yapmak, bir haramı işlemeye sebep olursa, haram işlememek için, o emir terk edilir.

Bunun gibi, gayrimüslim bir kadın, (Benimle günah işlersen Müslüman olacağım) dese, onun Müslüman olmasını sağlamak için bu günahları işlemek de, kesinlikle caiz olmaz.

Hacca gitmesi farz olan bir kadın, yanında mahremi yoksa, farzı yapmak için hacca gitmesi haram olur. Karşı cinse, günah işleyerek emr-i maruf yapılmaz. Niyetinin iyi olması onu kurtarmaz. Uygun bir yol ile, dini bir kitap hediye etmek yeter.

Forumlara yazı göndermek
Sual: İnternetteki forumlara veya başkalarına ait mail gruplarına, dini yazı göndermek uygun olur mu?
CEVAP
Forumlarda ve mail gruplarında her türlü insan, mesela bid’at ehli veya başka fanatik kimseler bulunabilir. Tartışmaya sebep olabilecek işlerden uzak durmalı, bunun yerine tanıdığımız kimselere, uygun dini site ve mail gruplarını tavsiye etmelidir. Sitemiz dinimizislam.com adresinde, her türlü dini bilgi mevcuttur. Sorulara verilen cevaplar, mail grubunun üyelerine de gönderilmektedir.

Hâl sözden etkilidir
Sual: Emr-i maruf yapmak farzdır. Kimin hatasını söylesek, tepki veriyor, sana ne der gibi bizi tersliyor. Bu farzı yapmama sorumluluğundan, nasıl kurtulabiliriz?
CEVAP
Emr-i maruf, farz-ı ayn değil, farz-ı kifayedir. Kendimiz, dinimizin bildirdiği şekilde emr-i maruf yapamıyorsak, emr-i maruf yapanlara herhangi bir şekilde yardım etmelidir. Mesela, uygun bir din kitabını alıp başkasına vermek, emr-i maruf olur. Hiçbir yardım yapamayan, dua ile yardım etmeye çalışmalıdır.

Bir başka husus, ona buna nasihat vermeye çalışmaktan çok, kendimize emr-i maruf yapmalıyız. Kendi hatamızı görüp, düzeltmeye çalışmalıyız. Dinimizin bildirdiği güzel ahlak ile süslenmeli, hâl ve hareketlerimizle örnek olmaya çalışmalıyız. (Lisan-i hâl, lisan-ı kalden entaktır) sözü meşhurdur. Yani, insanın hâl ve hareketi, sözünden daha tesirli olur. Müslümanların güzel hâllerine bakıp, doğru yolu bulanlar çoktur.

Dört türlü sevab
Sual: Ehl-i sünnet âlimlerinin kitaplarını yayan da, sevaba kavuşur mu?
CEVAP
Evet dört türlü sevaba kavuştuğu bildirilmiştir:
1- Emr-i maruf, nehy-i münker sevabı.
2- Gaza yani cihad sevabı.
3- İlim öğretmek sevabı.
4- İnsanları sevindirmek ve onların kalblerine sürur vermek sevabı.

Site açmak
Sual: Dine hizmet edeyim diye, benim de çorbada tuzum bulunsun diye, herkesin dini site açması veya Facebook’ta dinimizislam.com sitesinden alarak dînî yazı yayınlaması uygun olur mu?
CEVAP
Hayır, uygun olmaz. Bu işlerle ilgili, vazife verilenlerin işidir bu. Yani vazife verilerek yeni siteler açılırsa hizmete vesile olur. İzinsiz iş yapmamalıdır. Hakikat Kitabevi sitesi ve gazetemizde bildirilen dînî siteler dışında başka sitelere de itibar etmemeli.

Kitap hediye etmek ve satmak
Sual: Ehl-i sünnet âlimlerinin kitaplarını satmak, hediye etmekten daha mı iyi olur?
CEVAP
Hayır, (Satmak daha iyidir) denmez. Din kitaplarını, üstüne kâr koyarak satmak zaten caiz olmaz, ancak maliyetini ve satarken yapacağı masrafları karşılayacak kadar cüz’i bir kâr koyabilir.

Maliyetinden daha düşük fiyata, zararına yani çok ucuza bile satılsa, satın alan kimse, hiç olmazsa para verdim diyerek kitabı okuyabilir. Bedava alınca kıymeti pek bilinmeyebilir. Bu bakımlardan, hediye etmek yerine ucuza satmak daha iyi olabilir, fakat hediye etme imkânı olunca da, satmak daha iyi diye düşünmeden hediye etmeli, bu sevabdan mahrum kalmamalı.

Hediye edilse de, kârsız veya çok düşük kârla satılsa da, bu kitapların dağıtılmasına sebep olmak çok sevabdır. Hangisinin daha uygun olacağı, o anki duruma göre değişebilir.

Emr-i maruf yaparken
Sual: Emr-i maruf için dînî yazıları internette, forumlarda, sosyal paylaşım sitelerinde yayınlıyor, maille de herkese gönderiyorum. Gazetede, TV’de dine aykırı bir şey görsem, hemen arayıp, gerekli ikazı yapıyorum. Camide bid’at işleyenleri ikaz ediyorum. Bu şekilde emr-i marufa devam etmem uygun olur mu?
CEVAP
Hayır, uygun değil. Tepkiye, fitneye sebep olmamalıdır. Başka sitelerde, mail gruplarında da, bu doğru bilgilere karşı, bozuk kimseler tarafından yorumların yapılmasına, böylece bid’atin ve bâtılın yayılmasına sebep olabilir.

Biz sadece uygun gördüklerimize kitap vermeliyiz, uygun dînî siteleri tavsiye etmeliyiz. Günümüzde emr-i marufu böyle yapmalı. Trafik levhası gibi sadece yol göstermeliyiz. Müctehid gibi, görüşlerimizi ictihad olarak, senet olarak göstermemeliyiz. Müctehidler jeneratör gibidir. Biz jeneratör gibi üretken değil, kablo gibi iletken olmalıyız. Yani müctehidlerden geleni aynen nakletmeli, ekleme çıkarma yapmamalıyız. Bunun da tek yolu kitap vermektir. Değiştirmeden de olsa bir şey yayınlamamalı. Abdülgani Nablusî hazretleri buyuruyor ki:
Emr-i maruf ve nehy-i münkeri elle yani güç kullanarak yapmak hükümete; dille, söz ve yazı ile [kitaplarla ve diğer yayın vasıtalarıyla] yapmak din adamlarına, âlimlere; kalble yapmak, [emr-i maruf yapanlara, dua etmek ve gücü nisbetinde maddî yardımda bulunmak] ise her Müslümana farzdır. Kendinin ve Müslümanların dinine veya dünyasına zarar gelecek işleri bırakmak vacib olur. (Hadika)

Kadızade Ahmed Efendi de buyuruyor ki: Etkili olacaksa, emr-i marufu yapmak vacib, fitneye sebep olacaksa terk etmek vacib olur. (Birgivî şerhi)

Tartışmanın zararı
Sual: Arkadaşlarla bazı dini konularda tartışmaya girdik. Daha önce bildirdiğim konularda delil olacak belgeler gönderir misiniz?
CEVAP
Ben 70 yaşını geçtim, bu kadar zaman içinde bir kişiyi delille ikna edemedim. Hidayete kavuşturan Allahü teâlâdır. Yani bu bir nasip meselesidir. Tartışma, dostların dostluğunu azaltır, düşmanın ise düşmanlığını artırır. Haklı yere de olsa, tartışmak günahtır. Günah işleyerek emr-i maruf yapmak ise caiz değildir. Bir hadis-i şerif meali:
(Mücadele ve münakaşayı terk edin, çünkü iki taraftan birinin söylediği yanlıştır. Neticede iki taraf da günaha girer.) [Ramuz]

Emr-i maruf için en uygunu, İslam Ahlakı gibi bir kitap vermektir. Büyüklerin sözüyle yola gelmeyen kimse, bizim sözümüzle nasıl yola gelir ki? Tartışmayı, delil göstermeyi bırakıp, sadece kitap vermeli ve gerisine karışmamalıdır.

Tartışmaya sebep olmayacak olsa bile, hatırımızda yanlış kalmış olabilir veya yanlış nakledebiliriz. Doğru bile nakletsek, bizim söylediğimizi kabul etmek, karşıdakinin nefsine ağır gelebilir; ama kitaptan kendisi okursa, nasibi de varsa, kabul etmesi daha kolay olur; çünkü evliya zatların sözlerinde rabbânî tesir olur.

Paylaşım siteleri
Sual: Bazı arkadaşlar, Facebook gibi paylaşım sitelerine iyi niyetle üye olup, (Dinimize hizmet için, bu sitelere İslamiyet’i anlatan yazılar koyuyoruz) diyorlar. Bunun sakıncaları var mıdır?
CEVAP
Öyle sitelerde, dine ve kanuna aykırı olan birçok sayfalar, yazı ve videolar olabiliyor. Yani oralara üye olmak, birçok bakımdan uygun değildir.

Dine hizmet etmek isteyenlerin, doğru yazılmış kitapları ve siteleri uygun gördüğü arkadaşlarına tavsiye etmeleri, böyle kitap ve sitelerden yazı alıp, ilave yapmadan kendi grubundaki uygun arkadaşlara göndermeleri yeterlidir. Söylediğimiz mutlaka doğru olmalı, ama herkese her doğru söylenmez. Uygunsuz kimselere gönderilirse, fitneye sebep olunabilir. Din büyükleri, (Bu zamanda en kıymetli hizmet, fitneye sebep olmamaktır) buyuruyor. Hizmet ediyorum sanarak, bilmeden fitneye sebep olmamalıdır.

Sosyal medyada dînî yazı paylaşmak
Sual: Sosyal medyada, her an bir şeyler paylaşılıyor. Bunların içinde her çeşit dînî yazılar da oluyor. Bunları, paylaşmak için başkalarına göndermek uygun olur mu?
CEVAP
Özellikle dînî yazılar rastgele paylaşılmamalıdır. Başka şeye benzemez, çok veballi bir iştir. Ecza deposundan alınan her çeşit ilacı, hastanın hastalığını bilmeden, (Sizin için bu ilaçlar şifalıdır) demek bile, bundan daha az zararlıdır. Belki paylaşılan yazıdaki ifade doğru olabilir. Ama her doğru her yerde söylenmez. O ifadenin yayılmak istenmesi, maksatlı da olabilir, yanlış anlaşılabilir veya fitneye sebep olabilir.

Bir diğer husus da, yazı doğru olsa bile, söyleyen, uygun biri olmayabilir. Böylece onun diğer sözlerine de güvenilmesine, ona karşı sevgi beslenmesine sebep olabilir. Bunun için Seyyid Abdülhakîm Arvâsî hazretlerine, (Şu din kitabı uygun mu?) diye sorulunca, (Kitabın içindekilerin hepsi doğrudur, fakat bu kitabı okuyan kimse zehirlenir, çünkü yazarının habis [kötü] ruhu satırlara aksetmiş) buyurur. Başka bir zaman da, habis kimselerin yazdığı bilgilerin, doğru olsa da, zararlı olacağını göstermek için, (Şifa, suyun geldiği boruya tâbidir. Pis borudan şifa gelmez) buyurmuştur. Demek ki salih zatların kitaplarından alınmayan doğru yazılara itibar etmemeli. Bir başka husus da, doğru kitaplardan bile alınsa, her yazı böyle yerlerde paylaşılmamalı. Tepkilere, tartışmalara veya başka zararlara sebep olabilir.

Ehl-i sünnet âlimlerinin eserleri esas alınarak sadece güzel ahlak ve iman bilgileriyle ilgili, itiraz edilmeyecek, tepkiye sebep olmayacak genel hususlar paylaşılabilir. Ama en güzeli hakikatkitabevi.com adresindeki Ehl-i sünnet âlimlerinin kitaplarını bildirmek ve okutmak için bu linki tavsiye etmektir. Bunu bile, tepkiye sebep olacak yerlere yazmamalı.