Sual: Namazı bozan şeyler nelerdir?
CEVAP
Namazı bozan şeylerden bazıları şunlardır:
1- Konuşmak.

2- Kendisi işitecek kadar gülmek.

3- Bir farzı terk etmek. [Mesela rükuya varmadan secdeye gitmek]

4- Dünya işi için veya ağrı, üzüntü sebebi ile, yüksek sesle ağlamak.

5- Ah, of diye inlemek, uf diye sıkıntıyı bildirmek. Hasta, elinde olmadan ah, of derse bozulmaz.

6- Özürsüz öksürmek.

7- Ameli kesir. (Bir rükünde, üç kere bir yerini kaşımak veya kapalı kapıyı açmak gibi)

8- Kendi işitemeyecek kadar sessiz okumak.

9- İmamdan ileri durmak.

10- Özürsüz bir saf kadar yürümek.

11- Saçını veya sakalını taramak.

12- Çocuğunu kucaklamak.

13- Bir şey yiyip içmek.

14- Diş arasında kalan nohut kadar şeyi yutmak.

15- Ağzındaki şekerin lezzetini duyup, suyu boğazına kaçmak.

16- İki eliyle başındaki takkesini çıkarıp giymek. (Namazda iken düşen takkeyi bir el ile almalı, iki el ile de almak bozmaz diyen âlimler vardır.)

17- Özürsüz, göğsünü kıbleden çevirmek.

18- Secdede iki ayağını yerden kaldırmak. (Bozmaz diyenler de vardır. Bir an kalkması bozmaz.)

19- Kur'anı, manası bozulacak kadar yanlış okumak.

20- Çocuk emzirmek.

21- Başkasının sözü ile yerini değiştirmek.

22- Ceketini giymek.

23- İmamdan başkasının duasına âmin demek.

24- Necasetli yerde durmak veya necasetli yere secde etmek.

25- Bir rükünde, üç kere sübhânallah diyecek kadar avret yeri açılırsa, beden ve elbisede namazı bozacak kadar necaset varsa, aynı imama uymuş olan kadınla yan yana durmuşsa namaz bozulur .

26- İmam, bir rükne başlamadan önce, bu rükne başlayıp bitirmek.

27- Manayı bozacak şekilde teganni ile okumak. Teganni ile okuyan bir imam arkasında kılınan namazın tekrar kılınması lazımdır. (Halebi)

Buradaki kelimelerin açıklanması:

Amel-i kesir: Namazı bozan çok hareket.

Rükün: Namazın içindeki bir farz.

Rüku: Namazda, elleri dize koyup yaklaşık 90 derece eğilmek.

Necaset: Gaita, idrar, kan gibi pislik.

Teganni: Teganni, ırlamak, sesini hançeresinde tekrarlayıp türlü sesler çıkarmaktır. Yani, musiki perdesine uydurmak için, hareke, harf ve med [uzatmak] eklemek veya çıkarmak suretiyle kelimeleri bozmak demektir.

Fıkıh: Dinde yapılması ve yapılmaması gereken işleri bildiren ilim. Bu ilimden kendisine lazım olanları öğrenmek farzdır.

Sual: Kadının sarkan saçının dörtte biri, bir rükün kadar açık olursa, namazı bozulurmuş. Rükün nedir?
CEVAP
Namazın içindeki farzlara rükün denir. Hepsi beştir:
Kıyam, kıraat, rüku, sücud ve son teşehhüdde oturmak.

Saçı açılan kadın, bir âyet okuyacak kadar veya üç kere sübhanallah diyecek kadar bir zamanda saçını kapatamazsa, namazı bozulur.

Sual: Namaz kılarken küçük çocuğum secde esnasında sırtıma bindi. Secdeden doğrulurken düşmesin diye bir elimle tuttum. Çocuk yavaşça düştü. Namazım bozuldu mu?
CEVAP
Evet bozuldu. (Halebi)

Sual: Ağlamak, namazı bozar mı?
CEVAP
Ağrı, üzüntü sebebiyle, namazda sesli ağlamak namazı bozar. Sessiz gözyaşı ile ağlamak veya Cenneti veya Cehennemi hatırlayarak sesli ağlamak namazı bozmaz. (Dürr-ül-muhtâr)

Sual: (Namazda üç kere el kaldırılırsa, namaz bozulur) deniyor. Mesela 1 kere bir yerimizi kaşımak için kaldırdık, bundan sonra 2 kere de esnerken ağzımızı kapamak için kaldırsak namaz bozulur mu?
CEVAP
Eğer bir rükünde ise namaz bozulur.

Sual: Namazda iken öksürünce balgam geliyor, yutuyorum. Namazım bozuluyor mu?
CEVAP
Balgam yutmak orucu da namazı da bozmaz.

Sual: İmdat diye bağıran olunca, namazı bozmak caiz mi?
CEVAP
Evet.

Sual: Kıbleye yanlış duranı, düzeltmek namazını bozar mı?
CEVAP
Bozmaz.

Sual: Namaz kılarken bazen alışkanlık icabı dalgınlıkla bazı âyetlerin sonunda "sadakallahül azim" demek namazı bozar mı?
CEVAP
Namazı bozmaz. Fakat kasten yapılırsa mekruh olur.

Sual: Bazen namaz kılarken kravat boğazımızı sıkacak derecede sıkıyor, hafifçe gevşetebilir miyiz?
CEVAP
Tek el ile kravatı gevşetmek namazı bozmaz.

Sual: Gülmek abdesti ve namazı bozar mı?
CEVAP
Namazda tebessüm, namazı da, abdesti de bozmaz. Yanındakiler işitirse, kahkaha denir. Kendi de işitmezse, tebessüm denir. Yalnız kendi işitirse Dahk denir. Dahk, yalnız namazı bozar. Kahkaha, hem abdesti hem namazı bozar. Şafii mezhebinde ise, kahkahayla gülmek, sadece namazı bozar, abdesti bozmaz.

Sual: Namazın sahih olmaması ile kabul olmaması aynı mıdır?
CEVAP
Kabul olmakla sahih olmak ayrıdır. Namaz sahih olursa da kabul olmayabilir, yani sadece borç ödenir, sevap verilmez. Sahih olmazsa, zaten kabul olmaz. Mesela abdestsiz namaz kılmak sahih olmaz, mesela kıraat okumadan kılınan namaz sahih olmaz. Yani o hiç namaz olmaz.

Sual: Namazın fâsid olması ne demektir?
CEVAP
Fâsid bozulmak demektir. Namaz bozulmuş olur.

Sual: Ahiret için düşünerek ağlamak namazı bozar mı?
CEVAP
Hayır.

Sual: Bir âlimi düşünerek ağlamak namazı bozar mı?
CEVAP
Onun şahsı için, dünyalık için olursa bozar. Ahiret için ise bozmaz.

Sual: Bir rükünde başını, sonra kaydırarak ensesini, sonra kulağını kaşımak üç kaşımak sayılıp namaz bozulur mu?
CEVAP
Bozulmaz. Elini bir kere kaldırmış olur. Bir kaşımak sayılır.

Sual: Bir uzvun dörtte biri açılsa, tamamı açılmış mı sayılır?
CEVAP
Evet.

Sual: Secde yerine gelen bebeği el ile itmek, namazı bozar mı?
CEVAP
Hayır.

Sual: Namaz kılarken pantolonu çekmek namaza zarar verir mi?
CEVAP
El açık olarak çekilirse namaza zarar vermez. Hafif tutup çekilirse mekruh olur. Dar pantolonu iyice kavrayıp iki elle çekilirse namaz bozulur. Namaz kılan, mecbur değilse geniş pantolon giymeli, pantolonu hiç çekmemelidir.

Sual: Ayakta namazda iken cebimden bazen küçük mushaf veya muska yere düşüyor. Bir elimle alıp cebime koysam, namazım bozulmuş olur mu?
CEVAP
Bozulmaz.

Sual: Zammı sure okurken küfre düşürücü şekilde manayı bozan yanlışlık yapılıp, sonra düzeltilince namaz bozulur mu?
CEVAP
Bozulmaz.

Sual: Teşehhüdde iken, biri, beni seccade ile kenara çekti. Namazım bozuldu mu?
CEVAP
Bozulmadı. Zaruretsiz çeken günaha girer.

Sual: Namazda dua okurken aynı kelimeyi birkaç kere tekrar edersek, namaz bozulur mu?
CEVAP
Bozulmaz.

Sual: Sağ ayağın baş parmağı yerden kaldırınca namaz bozulmuş olur mu?
CEVAP
Bozulmuş olmaz. Sağ ayak yerden kalkmış olsa da bozulmaz.

Sual: Namazda herhangi bir sure okurken en az kendimiz duyacak kadar bir sesle mi söylemeliyiz yoksa hiç ağız kıpırdanmadan kalbden okumak diye bir şey var mıdır?
CEVAP
Kendimiz duymadan okuma geçerli değildir. Namaz sahih olmaz. Okumaya kıraat denir. Kıraat kendi duyacak kadar sesli okumaktır.

Sual: Sabah namazını güneş doğarken kılmak mekruh mu?
CEVAP
Güneş doğmaya başlayınca, hiç namaz sahih olmaz, kabul olmaz. Güneş doğduktan sonra 45-50 dakika hiç kılınmaz. Güneş doğana kadar kılıp bitirmek gerekir.

Sual: Geciken namazı sabah güneş tam doğarken ve ikindi vakti güneş batarken kılmalı mı yoksa bekleyip kaza mı etmek gerekir?
CEVAP
İkindi namazını güneşin batmasına üç saniye kalsa bile hemen kılmalıdır. Yani Allahü ekber denecek kadar zaman kalsa kılınır. Ama sabah öyle değil. Eğer namaz kılarken güneş doğarsa o namaz, imam-ı a’zam hazretlerine göre sahih olmaz, imamayne göre ise, Ettehıyyatü okunacak kadar oturulduğu için sahih olur.

Sual: Namaz kılarken 3 defa kaşımak namazı bozar mı?
CEVAP
Evet bir rükünde üç defa kaşımak bozar. Üç defa kaşımak demek, eli üç defa kaldırarak kaşımak demektir. Bir defa kaldırıp üç beş defa kaşımak bir kaşımak demektir.

Sual: Amel-i kesir namazı bozar deniyor. Amel-i kesir nedir?
CEVAP
Amel-i kesir, namazı bozan çok iş, çok hareket demektir.
Amel-i kalil, namazı bozmayan az iş, az hareket demektir. [Diğer adı amel-i yesirdir.]

Namaz kılarken başını, yüzünü etrafa çevirmek amel-i kalil olup mekruhtur. (Falanca şey nerede?) diye sorana, eli ile kolu ile işaret etmek de amel-i kalil olup mekruhtur.

Amel-i kesirden olan dört maddeyi aşağıda bildiriyoruz:
1- Uzaktan bakan bir kimse, namaz kılanın yaptığı çok hareketlerden dolayı onun namazda olmadığına şüphe etmediği iştir. Namaz kıldığında şüphe ederse o iş amel-i kalildir. [Bir kimse, namaz kılarken çok hareket etse, bu kısım kamera ile tespit edilse, sonra bu kesit seyredilse, bu kimse namaz kılmıyor intibaını uyandırırsa, bu amel-i kesir olur, namazı bozar.]

2- Yanındaki kimseye vurmak namazı bozar. Bu vurmak, ya düşmanlıktandır veya onu terbiye etmek içindir, yahut şakalaşmak için olur. Üçü de amel-i kesir olup namazı bozar. Yanında hareket eden çocuğa dur oynama diye eli ile veya ayağı ile vurmak da amel-i kesir olup namazı bozar.

Âdeten bir el ile yapılan iş amel-i kalildir. Mesela pantolonun fermuarını kapatmak, yanında duran elektrik düğmesine basıp elektrikleri yakmak veya söndürmek, yahut açık kapıyı eli ile iterek kapatmak amel-i kalildir, namazı bozmaz. Düşen takkeyi giymek de bozmaz.

3- Peş peşe yapılan üç hareket amel-i kesirdir. Bir rükünde, üç kere bir yerini kaşımak, saçını taramak veya kapalı kapıyı açmak, ağzındaki ufak bir şeyi üç kere çiğnemek yahut eritip yutmak, namazı bozar. Diş arasında kalmış, nohuttan küçük şeyi yutmak bozmaz ise de, küçük de olsa, mesela bir susam tanesini dışardan alıp yutmak bozar.

Başını çevirip gelene bakmak, mekruh ise de, namazı bozmaz. göğsünü kıbleden çevirirse namazı bozulur. Sorulan veya istenilen bir şey için baş, göz ve kaş ile işarette bulunulsa, namaz bozulmaz. Fakat bir namaz kılana, "Yanında namaz kılacak kimseye yer ver biraz ileri git" denilince, o da bu emre uyarak hareket etse, namazı bozulur. Çünkü namaz içinde Allah'tan başkasının emrine uymuş olur. Fakat kendiliğinden çekilirse namaz bozulmuş olmaz.

4- Namaz kılan bir kadını kocası şehvetle tutar veya öperse, yahut bir çocuk emer de süt çıkarsa namazı bozulur.

Sual: Son safta yer olmadığı ve en arkada tek başına durmak da mekruh olduğu için, ön saftaki bir kimseye, hafifçe dokunarak çağırsak, o da, yanımıza gelse, namazı bozulmuş olur mu?
CEVAP
Sizin emrinize uyarak hemen geri giderse, namazı bozulur. Fakat yalnız kalmasın diye, kendi iradesi ile geriye giderse, namazı bozulmuş olmaz.

Şekerin tadını duymak
Sual: Namazdayken, daha önce yenilen şekerin tadını duymak namazı bozar mı?
CEVAP
Namazdan önce yenilen şekerin tadını duymak, hattâ bu tadı tükürükle yutmak, namazı bozmaz.

Namazda salevat getirmek
Sual: Namaz kılarken, Peygamber efendimizin ismi geçince salevat okunur mu, bunun gibi Allahü teâlânın ismi geçince, celle celalüh denir mi?
CEVAP
Namazda bunlar söylenmez, söylenirse namaz bozulur. (Seadet-i Ebediyye)

Elhamdülillah demek
Sual: Namazda, elhamdülillah diyenin, namazı bozulur mu?
CEVAP
Hayır, bozulmaz. Eğer aksırdıktan sonra derse, yine namazı bozulmaz; ama aksırdıktan sonra Elhamdülillah diyenin namazı bozulur diyen âlimler de olduğu için, dememek iyi olur.

İki rükne yetişememek
Sual: Cemaatle namaz kılarken dalgın olan, imamla birlikte rükû edemese, sonra rükû yapıp secdede yetişse namazına zarar gelir mi? Secdeye de yetişemese ne olur?
CEVAP
İmam bir rüknü bitirdikten sonra, bu rükne başlayanın namazı sahih olur. Yani rükû yapıp secdede imama yetişenin namazı sahih olur. Secdeye de yetişemezse, iki rüknü kendi başına yaptığı için namazı sahih olmaz.

İki rükû ve üç secde yapmak
Sual: Bir kimse, rükû yaptıktan sonra zamm-ı sure okumadığını hatırlasa, sonra dönüp okuduktan sonra tekrar rükû yapsa, iki rükû mu yapmış olur, bir mahzuru olur mu? Bir de unutup üç kere secde etmek namazı bozar mı?
CEVAP
Namazdan olmayan fazla hareketler, namazı bozar; fakat rükû ve secdeleri çok yapmak bozmaz, secde-i sehv gerekir.

Dışarıdan müdahele etmekle bozanlar
Sual: Dışarıdan müdahale etmekle namazı bozanlar nelerdir?
CEVAP
Bazıları şöyledir:
1- İmamdan başkasının duasına âmin demek bozar. Yanımızdaki biri, işitebileceğimiz kadar sesle Fatiha okusa, biz onun okuduğu Fatiha’ya âmin dersek namaz bozulur. Yahut biz yalnız namaz kılarken, yanımızda cemaatle namaz kılınsa, o cemaatin imamı Fatiha’yı okuyunca bizim âmin dememiz namazı bozar, çünkü o kendi imamımız değildir. Yahut biri yanımıza gelip, Allah senin günahlarını affetsin dese, biz de âmin desek namazımız bozulur. Hoparlörden çıkan ses, fen yönüyle de imamın kendi sesi olmadığı için, bu sese âmin demek de namazı bozar.

2- Başkasının sözüyle yerini değiştirmek, mesela imamla beraber iki kişi namaz kılarken, üçüncü bir kişi gelip, imamın yanındaki duran kimseye, arkaya gel dese veya omzuna vursa, o da gelen kimseye uyup geriye gelse namazı bozulur. Kendi arzusuyla, gelirse bozulmuş olmaz.

3- Namaz kılarken yanına gelen biri, biraz çekil de, ben de yanına sıkışayım dese, o da, onun sözüyle yer açsa namazı bozulur, çünkü namazda başkasının emriyle hareket etmiştir.

4- İmamından başkasının yanlışını düzeltmek namazı bozar. Mesela başka biri Kur’an-ı kerim okurken yanlış okusa, namaz kılan da, kelimenin doğrusunu söylese namazı bozulur, çünkü kendi imamından başkasına cevap verilmiş oluyor. Kendi imamı yanlış okusa düzeltmek yahut âyetin devamını getiremese, ona hatırlatmak bozmaz.

5- Biri çağırınca veya bir şey sorunca, (La havle ve la kuvvete illa billah) veya (Sübhanallah) yahut (La ilahe illallah) demek namazı bozar. Namazda olduğunu bildirmek için söylerse, namaz fâsid olmaz. Sorana cevap maksadıyla söylerse bozulur. Bu inceliğe dikkat edilmelidir.

6- Diliyle başkasının selamını almak bozar. Biri, biz namaz kılarken, bilerek veya bilmeyerek bize selam verse, biz de alsak, cevap olacağı için namaz bozulmuş olur.

7- Aksırıp (Elhamdülillah) diyene, (Yerhamükallah) demek bozar, çünkü onun hamd etmesine cevap verilmiş oluyor.

8- Bir musibet, kötü bir haber işitince, (İnna lillah ve inna ileyhi raciun) demek bozar, çünkü o habere cevap verilmiş oluyor. Namaz kılarken biri gelip, deden öldü dese, o da (İnna lillah… ) dese namazı bozulur; çünkü dışarıdan birine cevap verilmiş oluyor.

9- Allahü teâlânın ismi işitilince, (Celle celalühü) gibi bir söz söylemek bozar, çünkü bu da dışarıdan birine cevap vermek sayılıyor.

10- Resulullah efendimizin ismini işitince, (Sallallahü aleyhi ve sellem) demek veya başka salevat getirmek namazı bozar, çünkü bu da dışarıdan birine cevap vermek demektir.

11- Biz namaz kılarken yanımızda başka cemaat teşekkül etse, o imam, (Semi’ Allahü limen hamideh) dediği zaman, biz (Rabbena lekel-hamd) desek namazımız bozulur; çünkü başka birinin sözüne cevap vermiş oluyoruz. Hoparlörden gelen, (Semi’ Allahü limen hamideh) sesine, (Rabbena lekel-hamd) diyerek cevap vermek de, başka birine cevap vermek gibidir.

Resulullah efendimiz, namazda rükûdan kalkarken, (Semi’ Allahü limen hamideh) deyince, ilk safta bulunan Hazret-i Muaviye, cevap olarak (Rabbena lekel-hamd) dedi. Böyle söylemesi takdir buyurularak, bunu söylemek kıyamete kadar sünnet olarak kaldı.

Yanlış okuyunca
Sual: Namaz kılarken, yanlış okuyunca ne yapmak gerekir, namaz bozulur mu?
CEVAP
Yanlış okunduğu biliniyorsa, geriden alınıp doğrusu okunur. Namazı bozan bir yanlışlık yapılmış olsa da, böyle yapınca, namaz bozulmamış olur.

Namazı bozan 12 mesele
Sual: İmam-ı a’zama göre namazı bozan 12 mesele varmış. Bunlar nelerdir?
CEVAP
Aşağıdaki 12 husus, İmam-ı a’zama göre namazı bozar, İmameyn’e göre bozmaz.
1- Sabahın farzını kılarken Ettehıyyatü’yü okuyup, selam vermeden önce güneş doğarsa,

2- Teyemmümle namaz kılan, Ettehıyyatü’yü okuyup selâmdan önce suyu görse,

3- Cuma namazında, Ettehıyyatü okuduktan sonra, ikindi vakti girse,

4- Mestlerine mesh etmiş olan, Ettehıyyatü okuduktan sonra, mesh müddeti sona erse,

5- Ettehıyyatü okuduktan sonra, mestinin biri ayağından çıksa veya kendisi çıkarsa,

6- Ümmi olan, Ettehıyyatü’yü okuduktan sonra bir sûre okumasını öğrense,

7- Çıplak olanın, Ettehıyyatü’yü okuduktan sonra, elbisesi gelse,

8- Îmâ ile namaz kılan hasta, Ettehıyyatü’den sonra rükû ve secde edecek duruma gelse,

9- Tertip sahibi, Ettehıyyatü’den sonra kılmadığı namazı hatırlasa,

10- İlim sahibi imam, Ettehıyyatü’den sonra abdesti bozulup, ümmîyi imamlığa geçirse,

11- Sargı üzerine mesh edenin, Ettehıyyatü’den sonra yarası iyi olup, sargısı düşse,

12- Ettehıyyatü’den sonra, istihazalının kanı dursa ve namaz vakti çıkana kadar hiç gelmese namaz bozulur. (Tergib-üs-salât, Halebî) [Bu konuda âlimlerin bir kısmı İmam-ı a’zama göre, bir kısmı da İmameyn’e göre fetva vermiştir. İhtiyatlı hareket edip, İmam-ı a’zam hazretlerinin kavline de uymaya çalışmak iyi olur.]

Avret yeri açılırsa
Sual: Avret yerinin ne kadarı açılırsa namaz bozulur?
CEVAP
Erkeğin veya kadının avret uzuvlarından herhangi birinin dörtte biri, bir rükün zamanı kadar açık kalırsa, namaz bozulur. Azı açılırsa namaz bozulmasa da, mekruh olur. Mesela, ayağının dörtte biri açık olan kadının namazı sahih olmaz. Kendisi açarsa hemen bozulur. (Seadet-i Ebediyye)

Namaz kılarken
Sual: Namaz kılarken, namazda olduğunu bildirmek için yüksek sesle okumak veya elhamdülillah, sübhanallah veya Allahü ekber demek namazı bozar mı?
CEVAP
Bozmaz. (Halebî)

Namazda sübhanallah demek
Sual: İki secde arasında, Sübhanallah diyecek kadar durmak gerekir denince Sübhanallah demek de gerekir diye anlamışım, söylenmemesi gerektiği hâlde, bilmeden yıllarca Sübhanallah dedim. Bu namazları kaza etmem gerekir mi?
CEVAP
Hayır, kaza etmek gerekmez. Bilmeden söyleyince mahzuru olmaz.

Namazda çocuğa vurmak
Sual: Çocuklarla namaz kılarken, namazı bozacak hareketlerde bulunuyorlar. Bir elimle veya ayağımla vurup (Yapmayın) mânâsında ikazda bulunmam namazımı bozar mı?
CEVAP
Evet, bozar. Çünkü namazda iken birine vurmak, ya şakalaşmak içindir veya düşmanlık içindir yahut da terbiye içindir. Bunun üçü de namazı bozar. (Halebî-yi sagir)

Namazda haram işlemek
Sual: Seadet-i Ebediyye kitabında, (İmamın namazda, ihtiyaçtan fazla yüksek sesle okuması, namazı bozmazsa da, haramdır) deniyor. Haramsa, namazı bozması gerekmez mi? Haram işlemek namazı bozar anlamına gelmez mi?
CEVAP
Haram işlemek ayrı, namazın bozulması ayrıdır. Birkaç örnek verelim:
1- İpek giymek erkeğe haramdır. Çıplak kimsenin ipekten başka elbisesi yoksa namazı haram olan ipekle kılması lazım olur. (Redd-ül-muhtar)

2- Çıplak namaz kılmak, hattâ çıplak durmak haramdır, fakat hiç elbisesi olmayan kimse veya olup da giyemeyen kimse, namazda oturduğu gibi veya ayaklarını kıbleye uzatıp, elleriyle önünü örtüp, îmâ ile kılar, çünkü avret yerini örtmek, namazın diğer farzlarından daha mühimdir. (İbni Âbidin)

3- Alkollü içki içmek haramdır. Okuduğunu anlayacak kadar sarhoş olanın böyle sarhoşken kıldığı namazları sahihtir, fakat kabul olmaz, yani sevabı olmaz. (Rıyad-ün-nasihin)

4- Oruç tutan kimse orucunu şarapla açsa orucu sahihtir, fakat kabul olmaz yani oruçtan hâsıl olan sevaba kavuşamaz. Kabul olmaz, demek, namaz, oruç sahih olur, namaz, oruç borcundan kurtulursa da, o ibadetlerden sevab hâsıl olmaz demektir. Namaz kılmazsa, oruç tutmazsa büyük günah olur. Onun için, borçtan kurtulmak için bu ibadetleri yapmak şarttır. Başka haramları işleyen kimsenin kıldığı namazlar, tuttuğu oruçlar da böyledir.

İki elin bir hareketi
Sual: (İki elin bir hareketi namazı bozar) deniyor. Bu her zaman böyle midir?
CEVAP
Kitaplarda, (İki elle bir hareket de, bozar denildi) deniyor. Denildi ifadesi, bu kavlin zayıf olduğunu gösterir. Ancak amel-i kesir olursa o zaman bozar. Şunlar ise mekruhtur:
1- İki ele dayanarak kalkmak veya iki ele dayanarak oturmak mekruhtur.
2- Secdeye inerken pantolon paçalarını iki elle çekmek mekruhtur.
3- İki elin parmaklarını namazda birbirleri arasına koymak mekruhtur.
4- Rükûa eğilirken ve kalkarken iki eli kulaklara kaldırmak mekruhtur.
5- Namazda, secde yerinden taşı, toprağı elleriyle süpürmek mekruhtur.

Namazda öğretmek
Sual: Namaz surelerini ve namaz kılmayı bilmeyen birine öğretmek maksadıyla açıktan okumakta mahzur var mıdır?
CEVAP
Namazda bir şeyi başkasına öğretmek namazı bozar. Ancak namazı Allah rızası için kılan kimse, yanındaki çocuğun veya bilmeyen birisinin nerede neler nasıl okunduğunu duyması için onun da işiteceği bir sesle okuyabilir.

Namazda dua okumak
Sual: Namazın herhangi bir yerinde, Estagfirullah, Allahümmağfirlî ve benzeri duaları okumak, namazı bozar mı?
CEVAP
Hayır, hiçbiri bozmaz. Halebi-yi sagir’de deniyor ki:
Allahümme ekrimnî = Allah’ım, bana ikram et!
Allahümme en’im aleyye = Allah’ım, bana nimet ver!
Allahümme eslıh emrî = Allah’ım, işimi ıslâh et!
Allahümmerzuknil-âfiyete = Allah’ım, beni afiyetle rızıklandır!
Allahümmağfirlî ve li-vâlideyye ve lil-mü’minîne ve’l-mü’minât = Allah’ım, beni, anamı, babamı ve erkek kadın bütün müminleri affet!

Yukarıdaki Arapça duaların hiçbirini okumak namazı bozmaz. Bu hususta esas kural şudur: Namazda insanlardan istenilmesi imkânsız olan bir şeyle Arapça dua etmek, namazı bozmaz. Bunun için Hidaye’de, (Allahümmerzuknî = Allah’ım beni rızıklandır demek, insanlardan talep edilmesi imkânsız olan şeylerden değildir. Bu bakımdan namaz bozulur) denilmişse de, bu duadan sonra, mal veya benzeri bir şey zikredilmedikçe, sadece Allahümmerzuknî = Allah’ım bana rızık ver demekle de, namaz bozulmuş olmaz.

Allahümmerzuknî rü’yeteke = Allah’ım, beni seni görmekle rızıklandır veya Allahümmerzuknî Cenneteke = Allah’ım beni Cennetinle rızıklandır demek de namazı bozmaz. Çünkü bunlar insanlardan istenebilecek şeylerden değildir, fakat aşağıdakileri söylerse namazı bozulur.

Allahümmerzuknî dâbbeten = Allah’ım, bana bir hayvan ver!
Allahümmerzuknî kermen = Allah’ım, bana bir bağ ver!
Allahümmerzuknî zevcen = Allah’ım, bana bir zevce ver!
Allahümmekdı deynî = Allah’ım, borcumu öde!
Bunları insanlardan istemek de mümkün olduğu için namaz bozulur. (Halebi-yi sagir)

Namazda dua okumak
Sual: (Allahümmerzuknâ kalben takıyyen min-eş-şirki beriyyen lâ kâfiren ve şakiyyen) duası, son oturuşta okununca secde-i sehv gerekir mi?
CEVAP
Bu dua, hadis-i şerifle bildirilmiştir. (Riyad-ün-nasıhin)

Seadet-i Ebediyye’de, (Kur’an-ı kerimde ve hadis-i şerifte bulunmayan duaları okumak, namazı bozar) deniyor. Yani Kur’an-ı kerimde veya hadis-i şeriflerde bulunan her duayı okumak, namazı bozmaz. Farzı veya vacibi geciktirirse, sadece secde-i sehvi gerektirir.

Son oturuşta okumak ise, secde-i sehvi de gerektirmez. Salli Barik’lerden sonra ve selamdan önce bir dua okumak sünnettir, daha fazla okumak müstehabdır. Dua okumakla selam gecikmiş sayılmaz. Burada da, Kur’an-ı kerimde veya hadis-i şeriflerde bulunan her dua okunabilir. (Nimet-i İslam, Tergib-üs-salat)

Mesela şu dua âyetleri son oturuşta okunabilir:
1- Rabbenâ lâ tüziğ kulûbenâ ba’de iz hedeytenâ ve heb lenâ min ledünke rahmeh, inneke entel vehhâb. (Âl-i İmran 8)

2- Rabbenağfirlî ve li-valideyye ve lil-mü’minîne yevme yekûmül hisâb. (İbrahim 41)

3- Rabbenağfir lenâ ve li-ihvâninellezîne sebekûnâ bil-îmâni ve lâ tec’al fî kulûbinâ gıllen lillezîne âmenû rabbenâ inneke raûfün rahîm. (Haşr 10)

4- Rabbenâ fağfirlenâ zünûbenâ ve keffir annâ seyyiâtinâ ve teveffenâ me’al-ebrâr. (Âl-i İmran 193)

5- Rabbenâ ve âtinâ mâ ve adtenâ alâ rusülike ve lâ tühzinâ yevmel kıyâmeh. İnneke lâ tühlifül mî’âd. (Âl-i İmran 194)

Hadis-i şeriflerde bildirilen dualardan birkaçı:
1- Allahümme innî e’ûzü bike min hemezâtiş-şeyâtîn. (Seadet-i Ebediyye)

2- Allahümme innî zalemtü nefsî zulmen kesîren, lâ yağfirûz-zünûbe illâ ente, fağfir lî mağfireten min indike verhamnî, inneke entel gafûr-ur-rahîm. (Halebi)

3- Allahümme innî e’ûzü bike min azabil-kabri ve min azabinnar ve min fitnetil mahyâ vel-memâti ve min fitnetil Mesihiddeccâl. (H. L. Olan İman)

4- Allahümmağfir lî ve li-vâlideyye ve li-cemî’il mü’minîne vel-mü’minât vel-müslimîne vel-müslimât el ehyâü minhüm vel emvât. (Tergîb-üs-salat)

5- Rabbenâ âtinâ fid-dünyâ haseneten ve fil-âhireti haseneten ve kınâ azâbennâri ve azâbel kabri verzuknâ şefâ’ate Muhammedin sallallahü aleyhi ve sellem. Bi-rahmetike yâ erhamerrâhimîn. (Tergîb-üs-salat)

Selam vermek
Sual: Namazın sonunda unutup, sağa selam vermeden, sadece sola verilip namazdan çıkılsa namaz sahih olur mu?
CEVAP
Evet, sahih olur, çünkü vacib olan selam verilmiş oluyor. Boynu sağa döndürmek sünnet veya müstehab olduğu için unutarak çevrilmeyince bir mahzuru olmaz.

Hanımın namazını bozmak
Sual: Bir kimse namaz kılan hanımını öpse veya çimdiklese, hanımın namazı bozulur mu?
CEVAP
Bir kimse, namaz kılan hanımını şehvetsiz öpse bile, kadının namazı bozulur. Şehvetle hanımını tutarsa yine hanımın namazı bozulur.

Namaz kılan hanıma bunun gibi şeyler yaparak hanımının namazının bozulmasına sebep olmak günah olur. Şaka olarak da, ciddi olarak da, namaz kılan hanıma böyle şeyler yapmamalı.

Namazda olduğunu bildirmek
Sual: Dükkânın arka tarafında namaz kılan kimsenin müşterisi gelince, orada olduğunu ve namaz kıldığını bildirmek için ne yapması gerekir? Mesela öksürür gibi yaparsa namazı bozulur mu?
CEVAP
Namazda olduğunu bildirmek için öksürünce, bir harf çıkacak kadar az olursa namaz bozulmuş olmaz, mekruh olur. Bir harften daha fazla olursa namazı bozar, fakat Kur'an-ı kerimi yüksek sesle okursa, Elhamdülillah, Allahü Ekber veya Sübhanallah derse, namazı bozulmuş olmaz. (Halebi)

Namaz kılana selam
Sual: Namaz kılan kimseye selam verilse, o da işaretle alsa veya bir soru sorulsa o da işaretle cevap verse namazı bozulmuş olur mu?
CEVAP
Eliyle, gözüyle, başıyla, kaşıyla selamı almak, namazı bozmazsa da mekruh olur, fakat sorulan bir suale evet veya hayır manasına gelen bir işaretle, başıyla, eliyle veya gözüyle cevap vermesi mekruh değildir. (Halebî, Seadet-i Ebediyye)

Namaz kılarken
Sual: Namaz kılmakta olan kimse, kendisini çağırana veya içeriye girmek için izin isteyene, namazda olduğunu anlatmak için Elhamdülillah veya Sübhanallah dese veya açıktan sesli okumaya başlasa namazı bozulur mu?
CEVAP
Bozulmaz.

Namaz kılanı öpmek
Sual: Namaz kılarken eşim beni öpse namazım bozulur mu?
CEVAP
Eş denince kadın mı erkek mi olduğu anlaşılmıyor. Karıya da, kocaya da eş deniyor. Kadın mı kocasını öpüyor, yoksa kocası mı hanımını öpüyor?

Şehvet hâsıl olmasa da, kocası tarafından öpülen kadının namazı bozulur, fakat şehvetlenmedikçe karısı tarafından öpülen kocanın namazı bozulmaz. Şehvetlenirse, onun da bozulur, ancak namaz kılan öpülmez, çünkü öperek namazı bozdurmak haramdır.

Kıraati unutmak
Sual: Bir kimse, kıyamda Sübhaneke’den sonra, kıraati unutup rükûa gitse, sonra secdeye giderken hatırlasa, kalkıp kıraati yapsa, sonra secdeye gitse, namazı bozulmuş olur mu?
CEVAP
Evet, bozulmuş olur. Kıraati yaptıktan sonra tekrar rükûa gidilmesi şarttır. Yani önceki rükû geçerli olmaz. Kıraatten sonra yeni bir rükû yapılır. Çünkü rükû gibi tekrarlanmayan rükünler arasında tertibe riayet etmek yani sıra ile kılmak farzdır.

Hatalı okumak
Sual: Kadir suresindeki melaiketü yerine melaiketi okumak namazı bozar mı?
CEVAP
Buna irab hatası denir. İrab hataları namazı bozmaz. Melaikete dense de bozmaz.

Eksik okumak
Sual: Kul diye başlayan âyetlerin başındaki kul kelimesini unutanın namazı sahih olur mu? Mesela (Kul inne salati ve nüsuki…) diye başlayan âyetteki kul kelimesi unutulsa namaz bozulmuş olur mu?
CEVAP
Hayır, namaz bozulmuş olmaz. O âyet-i kerimenin manası şöyledir:
(De ki: Şüphesiz benim namazım, kurbanım, hayatım ve ölümüm, hepsi âlemlerin Rabbi Allah içindir.) [Enam 162]

Sadece baştaki (Kul=De ki) kelimesi söylenmemiş olur.

Namazda öksürmek
Sual: Namaza durunca, önümden çocuk geçiyor. Ona mani olmak için, öksürmek yani öksürür gibi yapmak namazı bozar mı?
CEVAP
Evet, bozar. Çocuğun önümüzden geçmesi namaza zarar vermez. Büyük insan da geçse yine namaz bozulmuş olmaz. Günahı, geçene olur. Çocuğa zaten günah olmaz.

Namazda olduğunu bildirmek için öksürmek de namazı bozar. (Halebi)

Boğazından, özürsüz, öksürür gibi ses çıkarmak namazı bozar. Kendiliğinden olursa bozmaz. (Seadet-i Ebediyye)

Çocuğa mani olmak için veya namazda olduğunu bildirmek için yahut biri, (Orada mısın?) derse orada olduğunu haber vermek için, öksürmek namazı bozar.

Rükû tesbihi
Sual: Rükûda yanlışlıkla secdede okunan tesbihi söylemek, secdede de, rükûda okunan tesbihi söylemek namazı bozar mı?
CEVAP
Hayır, namazı bozmaz.

Kıyamda iken oturmak
Sual: Bir kimse dört rekâtlı bir farzı kılarken, ilk oturuşu unutup ayağa kalkınca, geri oturup Ettehıyyatü’yü okumasında mahzur olur mu?
CEVAP
Namazı bozulur. Çünkü birinci oturuş farz değildir. O kimse başlamış bulunduğu farz olan kıyamı, farz olmayan oturuş için terk etmekle tam bir cinayet işlemiş olur, namazı bozulur. (Halebî)

Bozulmaz diyen âlimler varsa da, ihtiyaten Halebî’deki kavle uyulmalıdır.

Yağmuru yutmak
Sual: Namaz kılarken ağzımıza yağmur suyu kaçsa veya yüzümüzden akan su, ağzımıza girse namazımız bozulur mu?
CEVAP
Yutmadan sadece ağıza girmekle namaz da, oruç da bozulmuş olmaz. Boğaza kaçarsa o zaman bozulur. Seadet-i Ebediyye’de, (Boğaza yağmur, kar kaçsa, oruç da, namaz da bozulur) deniyor.

Namazı bozmak haramdır
Sual: Camimizin imamı, (Camide namazdayken telefon çalarsa, selam verip namaz bozulur, telefonu susturup tekrar namaza devam edilir) dedi. Namazı bozmak haram değil midir?
CEVAP
Evet, zaruretsiz namazı bozmak haramdır. Telefonun çalması huşû’a mani olursa namaz mekruh olur. Mekruha mani olmak için haram işlenmez. Amel-i kesir olmadan, yani namazı bozan çok iş yapılmadan, bir elle sesi kapatılabilir. Kapatılmasa da namaz bozulmuş olmaz.

(Aaallahü ekber) veya (Allahü ekbaar) demek
Sual: (Allahü ekber) ifadesini, (Allaahü ekber) şeklinde, yani la hecesini laa diye uzatarak söylemek namazı bozar mı?
CEVAP
Hayır, namazı bozmaz. Fakat Allah kelimesinin başındaki elifi uzatarak (Aaallahü) demek veya Ekber kelimesini (Ekbaar) diye uzun söylemek mânâyı değiştirir. (Aaallahü ekber) demek, (Allah, acaba büyük mü?) mânâsına gelir ve namazı bozar. (Seadet-i Ebediyye)

Namazda meal okumak
Sual: Küçük oğlu annesine ilk defa imam olup namaz kıldırmış. Namazda ilk rekâtta İhlas sûresini, ikinci rekâtta Fetih sûresinin ilk sayfasını okumuş. Sadece Kur’an’ı değil mealini de okumuş. Annesi de bunu WhatsApp’tan grubundaki hanımlara göndermiş. Bu mesajı göndermek uygun olur mu?
CEVAP
Uygun olmaz. Namazda Kur’an meali okunursa o namaz sahih olmaz. Eğer çocuk akıl baliğ değilse imam da olamaz. Üçüncü yanlışlık da, İhlas sûresinden sonra daha önceki sûrelerden biri okunmaz, mekruh olur. Dördüncü yanlışlık ise, ikinci rekâtta okunan birinci rekâttakinden üç âyet fazla olamaz, bu da mekruhtur. Gelen her mesajı başkalarına göndermek uygun değildir, çeşitli yanlışlıklara veya fitnelere sebebiyet verir. Vebali de büyük olur.

Sual: Bir kimse namazda iken, göğsünü, yüzünü kıbleden başka bir tarafa çevirse, namazı bozulur mu?
Cevap: Namaz kılan kimse, özürsüz, göğsünü kıbleden çevirince, bu hâl, o kimsenin namazını hemen bozar. Yüzünü veya başka uzvunu, kıbleden başka bir tarafa çevirince, bozmaz ise de, mekruh olur. Elinde olmayarak, göğsü kıbleden çevrilince, bir rükün miktarı devam ederse, bozar.

Sual: Namaz kılan bir kimse, kıble istikametine doğru birkaç adım yürüse, namazı bozulur mu?
Cevap: Namazda kıbleye karşı bir saf, bir buçuk metre kadar yürüyünce, namaz bozulmaz. Kıbleye karşı değilse veya kıbleye karşı devamlı olarak daha çok yürürse, namaz bozulur. Bunun için, yürüyerek namaz kılmak caiz değildir.

Sual: Namazda iken dişi kanayan bir kimse, bu kanı yutarsa, namazı bozulur mu?
Cevap: Bu konuda Halebî-yi kebîrde deniyor ki:
“Dişleri arasından akan kanı yutarsa, ağız dolusu olmadıkça, namazı bozulmaz.” Ağız dolusu yutsa da abdesti bozmaz.

Sual: Cemaatle namaz kılarken, dışarıdan birisi, biraz yer açın dese, cemaatten biri de, yer açsa, bu kimsenin namazı bozulur mu?
Cevap: Başkasının sözü ile yerini değiştirmek veya yanına gelene, onun sözü ile yer açmak namazı bozar. Fakat, biraz sonra, onun sözü ile değil de, kendiliğinden hareket ederse bozmaz.

Sual: Cemaatle namaz kılarken, aynı yerde namazını kılmış ve sesli olarak Kur’ân-ı kerim okuyan bir kimse de, yanlış okusa, cemaatten biri de onun yanlışını düzeltse, bu yanlışı düzelten kimsenin namazı bozulur mu?
Cevap: Cemaatle namaz kılan kimse, kendi imamından başkasının yanlışını çıkarıp, müdahale ederse, bu hal namazı bozar.

Sual: Namaz kılarken, boğazını temizlemek için öksürür gibi yapmak, namazı bozar mı?
Cevap: Boğazından, özürsüz, öksürür gibi ses çıkarmak namazı bozar. Kendiliğinden olursa bozmaz. Okumayı kolaylaştırmak için yapılırsa, zararı olmaz.

Sual: Namaz kılarken, secdeyi fazla yapmak, bir yerini kaşımak gibi hareketler, namazı bozar mı?
Cevap: Namazdan olmayan fazla hareketler, namazı bozar. Rükuyu ve secdeleri çok yapmak ve abdest almaya gitmek bozmaz. Akrep, yılan öldürmek gibi özürlü çok hareketler de bozmaz. Bir elin hareketi üçten az olursa bozmaz. İki el ile bir hareket de bozar denildi. Namaz içindeki tekbirlerde, elleri kulaklara kaldırmak bozmaz, mekruhtur.

Sual: Namazda, ağrılar sebebiyle ağlayan kimsenin namazı bozulur mu?
Cevap: Ağrı, üzüntü sebebi ile, sesli ağlamak, namazı bozar. Sessiz gözyaşı ile veya Cenneti, Cehennemi hatırlayıp sesli ağlarsa, bozulmaz. Hasta, elinde olmayarak ah, of der ve ağlarsa bozulmaz.

Sual: Namazda, Peygamber efendimizin ismi işitilince salevat getirmek, namazı bozar mı?
Cevap: Namazda, Allahü tealanın ve Peygamber efendimizin isimlerini işitince "Celle celâlüh" ve "Sallallahü aleyhi ve sellem" demek namazı bozar. İsimlerini namaz dışında söyleyince, işitince, yazınca bunları söylemek ve yazmak, birincisinde vacip, tekrarında müstehabdır.

Sual: Bazı camilerde müezzinler, kameti, ara tekbir ve namaz sonundaki tesbihleri çok yüksek sesle bağırarak okuyorlar. Bu sebeple o anda namaz kılanlar şaşırmaktadır. Böyle yüksek sesle okumak dinen uygun mudur?
Cevap: Dürr-ül-muhtârda, konu ile alakalı olarak deniyor ki:
“İmamın sesi yetişmediği zaman, müezzinlerin yüksek sesle, cemaate bildirmesi caiz ise de, çok bağırmaları namazlarını bozar. Çünkü, bağırarak okumak, dünya sözü konuşmak gibidir. İmamın namazda, ihtiyaçtan fazla yüksek sesle okuması, namazı bozmaz ise de, haramdır.” Görülüyor ki, müezzinlerin bağırarak, namaz kılanları şaşırtmaları haramdır.

Sual: Namazda konuşulursa namaz bozulur mu?
Cevap: Bilerek, bilmeyerek, zorla veya unutarak da olsa konuşmak, namazı bozar.

Sual: Namaz kılarken, ah, of diye sesli olarak inlemek namazı bozar mı?
Cevap: Ah, of gibi inlemek, uf diye sıkıntıyı bildirmek, namazı bozar.

Sual: Namazda, herhangi bir yerini kaşıyanın namazı bozulur mu?
Cevap: Bir rükünde, üç kere bir yerini kaşımak, yahut elini kaldırarak birbirine vurmak namazı bozar.

Sual: Namazda konuşmak, namazı bozar mı?
Cevap: Namazda bir kelime de söylense namaz bozulur.

Sual: Namaz kılarken, göğsünü kıbleden çeviren kimsenin namazı bozulur mu?
​Cevap: Özürsüz, göğsünü kıbleden çevirince, namaz hemen bozulur. Yüzünü, başka uzvunu çevirmekle namaz bozulmaz, mekruh olur. Elinde olmayarak çevrilince, bir rükün devam ederse, namazı bozar.

Sual: Necis olan yerde namaz kılınabilir mi?
Cevap: Necis yerde durmak ve secde etmek, namazı bozar. Necis yere temiz şey serilirse, bozmaz.

Sual: Namaz kılarken, rükuyu unutup secdeye giden bir kimsenin namazı bozulur mu?
Cevap: Namazın farzlarından bir rüknü terk eden kimse, bu rüknü namaz içinde ifa etmez, yerine getirmez ise, namazı bozulur.

Sual: Namaz kılarken bir kelimelik konuşma da namazı bozar mı?
Cevap: Namaz kılarken bir kelime de söylense namazı bozar. Hatta bilerek, bilmeyerek, zorla veya unutarak da söylemek, hep bozar.