Sual: Dua niyetiyle, "Sübhane Rabbike" âyetini değiştirerek, "Sübhane Rabbina" şeklinde okumakta mahzur var mıdır?
CEVAP
Birkaç kitapta (Dua ederken âyeti değiştirip Rabbike yerine Rabbina demek daha iyi olur) deniyor ise de muteber kitaplardaki hüküm şöyle:
Müfessirlerin baş tacı Beydavi hazretleri Hazret-i Ali’nin (Kıyamet günü bol bol sevaba kavuşmak isteyen, her toplantı sonunda, Sübhane Rabbike âyetini sonuna kadar okusun!) buyurduğunu bildirmektedir. Diğer tefsirlerde de mesela Mevakib tefsirinde de böyle yazmaktadır.
Birkaç hadis-i şerifte buyuruluyor ki:
(Kıyamet günü bol sevap kazanmak isteyen kimse, bir toplantıdan kalkınca Sübhane Rabbike âyet-i kerimesini okusun!) [İbni Hibban]

(Bir kimse namaz sonunda, üç defa Sübhane Rabbike âyet-i kerimesini okursa, kâfi miktarda sevaba kavuşur.) [Taberani]

Ebu Said-i Hudri Radıyallahü anh, Resulullah efendimizin namazdan selam verince, üç defa (Sübhane Rabbike Rabbıl ızzeti...) okuduğunu bildiriyor. (Ebu Ya’la) (Hatib-i Bağdadi)

Yine Ebu Said-i Hudri hazretleri, (Resulullah sallallahü aleyhi ve sellem, namazda, selam vereceği zaman, Sübhane Rabbike âyet-i kerimesini okurdu) buyurmaktadır. (İbni Ebi Şeybe)

Abdullah İbni Abbas radıyallahü anhüma, (Resulullah, namazda selam vermeden önce, Sübhane Rabbike âyet-i kerimesini okurdu) buyurmaktadır. (Taberani)

İlim ehli bilir ki, teşehhüdde âyet-i kerimeler dua niyetiyle okunur. Yukarıdaki hadis-i şerifler gösteriyor ki, dua niyetiyle de Peygamber efendimiz, âyet-i kerimeyi değiştirmeden okumuştur. O halde Sübhane Rabbikeyi, değiştirip (Sübhane Rabbina) şeklinde okumak, Kur'an-ı kerime el uzatmak ve sünnet-i seniyyeye müdahale etmek gibi çok çirkin bir hareket olur.

İslam âlimleri fıkıh kitaplarında dua olarak da (Sübhane Rabbike) şeklinde okunmasını bildirmişlerdir. (Dürr-ül-muhtar, Merakıl felah)

Abdülgani Nablusi hazretleri buyuruyor ki:
(Kur'an-ı kerimdeki duaları okurken değiştirmek, Kur'an-ı kerimi kasten değiştirmek olur.) [Hadika]

(Sübhane Rabbike)nin manası
(Sübhane rabbike) demek, (Bütün insanların üstünde, akılların ermediği kemalatın, üstünlüklerin sahibi olan senin gibi bir Peygamberi yaratan, yetiştiren Rabbin, her ayıptan münezzehtir) demektir. Halbuki, (Sübhane rabbina) demek, (Biz günahı çok, asi kulların yaratanı, yetiştireni her ayıptan münezzehtir) demektir. Allahü teâlâyı tenzih etmekte, sena etmekte günahkâr kulları araya sokmanın, ne kadar yersiz olduğu, ilmi ve aklı olan kimse için, pek meydandadır. O halde (Sübhane rabbike) makamı, (Sübhane rabbina) makamından, edep, fesahat ilimleri bakımından, kat kat daha yüksektir. Yani (Sübhane rabbike) demek, (Sübhane rabbina) demekten, tenzihe ve senaya daha ziyade uygundur. Âyet-i kerimede Allahü teâlâ, kendi kendini meth ve sena ediyor. İnsan, bundan daha iyi sena yapabilir mi? (Seadet-i Ebediyye)

Sual: Tam İlmihal'de, Sübhane Rabbike âyetini namazda ve namaz dışında okumanın çok sevap olduğu bildiriliyor. Bu âyeti namazda, selamdan önce, Salli barik ve Rabbena okuduktan sonra mı okuyacağız yoksa dua ederken mi? Başka nerelerde okunur?
CEVAP
Sübhane Rabbike âyeti bir çok yerde okunur. Birkaçını bildirelim:
1- Zammı sure olarak okunur.
2- Kur’an-ı kerim okunduktan sonra okunur.
3- Dine aykırı olmayan toplantıdan sonra okunur.
4- Namaz bitip dua ettikten sonra da okumak çok sevaptır. 11 kere İhlas-ı şerif, bir kere Kuleuzüler okunur ve 67 Estagfirullah denerek yetmişe tamamlanır. On kere (Sübhanallahi ve bi-hamdihi sübhanallahilazim) denir. Sübhane Rabbike âyeti de okunur. (Seadet-i Ebediyye)

Namazdan sonra, duayı Sübhane Rabbike âyetini okuyarak tamamlamalı. (Dürr-ül-muhtar, Dürer)

Sual: Seadet-i Ebediyye’de, (Resulullah “sallallahü aleyhi ve sellem” namazdan selam verince, Sübhane Rabbike âyet-i kerimesini okurdu) hadis-i şerifi bildiriliyor. Bunu namazdan sonra okumak uygun olur mu?
CEVAP
Hayır, uygun olmaz. O hadis-i şerifin yazılma maksadı, Sübhane Rabbike âyetini değiştirip Rabbina denmemesi gerektiğini bildirmek içindir. Selamdan sonra nelerin okunacağı Seadet-i Ebediyye’de açıkça bildiriliyor. Sünnetle farz arasında Allahümme entesselam’dan başka bir şey okunmaz. En sonda da, üç istigfar, Âyet-el-kürsi ve diğer tesbihler okunur. Orada başka bir şey okumak, araya başka dua, tesbih ilave etmek bid’at olur.

İslam Ahlakı kitabında da, farzı kılar kılmaz veya sünnetle farz arasında okunması hadis-i şerifle bildirilen dualar yazıldıktan sonra, böyle duaları, Hanefî mezhebinde duadan sonra okumak gerektiği bildiriliyor. Yine S. Ebediyye’de deniyor ki:
(Sünnetle farz arasında konuşmak veya dua, zikir okumak, sünneti sakıt etmezse de sünnetin sevabını azaltır. Sünnetten sonra yalnız, Allahümme entesselam okunur. Fazla bir şey okunursa, sünnet namazı, sünnet olan yerinde kılınmamış olur. Bazı âlimler, sünnet sakıt olur, tekrar kılınması lazım olur demişlerdir.)

İkinci bir husus da, biz hadis-i şerifle amel edemeyiz. Mezhebimizin hükmü ne ise ona uymamız lazımdır. Birkaç örnek verelim:
1- Hadis-i şerifte, denizden çıkan her hayvanın yenileceği bildiriliyor. Üç mezhepte de denizden çıkan her hayvan yenir. Ama Hanefî mezhebinde deniz haşaratı yenmez, balıktan başkası yenmez.

2- Yine hadis-i şerifte, kan aldırmanın ve vücuttan çıkan kanın abdesti bozmayacağı bildirilmiştir. Üç mezhepte de çıkan kanlar abdesti bozmaz, ama Hanefî mezhebinde kan çıkınca abdest bozulur. Biz mezhebimizin hükmüne uyarız, kan çıkınca abdestimiz bozulmuş olur.

3- Bir başka hadis-i şerifte de, Fâtiha okumadan kılınan namazın sahih olmadığı bildirilmiştir. Bunun için Şâfiîlerin, imam arkasında da, Fâtiha okumaları farzdır. Hanefî mezhebinde ise harama yakın mekruhtur. Mezhebimizin hükmüne uymayıp hadis-i şerife uymaya kalkarsak mezhepsiz oluruz.

"Rabbike" kelimesini "rabbinâ" diye okumak
Sual: Sübhane rabbike âyetini, rabbike değil rabbinâ yani çoğul olarak okuyanlar oluyor. Rabbinâ diye okumak, âyeti değiştirmek olmuyor mu?
Cevap: Kur’an-ı kerim okuduktan, dua ettikten, vaazlardan sonra Sübhane rabbike âyet-i kerimesini okumak sünnettir. Bazıları bu âyet-i kerimeyi değiştirerek, “Sübhâne rabbinâ şeklinde okumak daha iyidir” diyor. Taberani’nin bildirdiği hadis-i şerifte; (Bir kimse namaz sonunda, üç defa Sübhane rabbike âyet-i kerimesini okursa, yetişir miktarda sevaba kavuşur) buyuruldu.

İbni Hibban’ın bildirdiği hadis-i şerifte de; (Kıyamet günü büyük ölçeklerle, bol sevap kazanmak isteyen kimse, bir meclisten kalkınca Sübhane rabbike âyet-i kerimesini okusun!) buyurulmaktadır.

Bunlar ve benzeri hadis-i şerifler gösteriyor ki, Resulullah efendimiz bu âyet-i kerimeyi okurken, tavsiye buyururken, Kur’an-ı kerimdeki şeklini değiştirmemiş, hep Sübhane rabbike demişler, Sübhâne rabbinâ dedikleri işitilmemiştir. Bu âyet-i kerimeyi Sübhâne rabbinâ şekline sokmak, Kur’an-ı kerime el uzatmak olduğu gibi, sünnete de tecavüz etmek, çok çirkin bir hareket olur. Hadis-i şerifler, fıkıh kitapları ve fetvalar, bu âyet-i kerimenin değiştirilmeden okunmasını bildirmektedir.

Ayrıca Rabbike, senin yani Muhammed aleyhisselamın Rabbi demektir. Âyetin manası da; (Ey, şerefli Peygamberim! Seni bu kemâle, şerefe ve bu izzete kavuşturan Rabbin) demek oluyor. Rabbinâ ise, bizim Rabbimiz diyerek, kendimizi Muhammed aleyhisselamın yerine koymak olup, güneş yerine yıldızları koymak demektir. Allahü teâlâ sevgili Peygamberini insanların hepsinden daha yüksek tutarak, hepsi yerine Onu söylemiştir. Onun şerefini bu âyet-i kerime ile de anlatmıştır. Bu kelimeyi değiştirmek, Muhammed aleyhisselamın şerefine dokunmak, o şerefi Ondan alıp kendimize vermek olur.