Hikmet ehli zatlar buyuruyor ki:
Kalb, Allahü teâlânın nazar ettiği yerdir. Bunun için kalbi temizlemeye çok uğraşmalıdır. Kalbin temizlenerek selâmete kavuşması, Allahü teâlânın ismini zikretmek, Onun emir ve yasaklarına sarılmak, Resulullah efendimizin sünnetine yapışmak, bid'atlerden kaçınmak ve nefse aldanmamak gibi hususlara riayet etmekle olur.

Kalb, his organlarına tâbidir. Mesela gözünü haramlardan sakınmayanın, kalbini koruması güçtür. Kalb korunamazsa, günahtan sakınmak güçleşir. O hâlde, kalbi temizlemek için gözü ve diğer uzuvları haramdan korumak lazımdır. Kalb salih ve temizse, beden ve his organları da salih ve temiz olur. Şayet kalb bozuksa, beden de bozuk olur.

Kalbde tasdik ve iman hâsıl olduktan sonra, kalbe gelen vesveseler, hep nefs-i emmareden ileri gelir. Çünkü nefs, daima dünya zevklerine kavuşmak, her şeye âmir ve hâkim olmak ister. Başkasına tâbi olmak istemez. İşte bu azgın nefisten müminlerin kalbine gelen vesveseler, kalbdeki imana zarar vermez. Bu, müminler için bir müjdedir.

Kalb, sadece tek bir şeyi sever, aynı anda birçok şeyi sevemez. Mal, evlat ve mevki gibi birçok şeyleri sever görünürse de, hakikatte bütün bu değişik sevgilerin hepsi, bir tek sevgiden hâsıl olmaktadır. Bu bir sevgi de, insanın kendine, yani nefsine olan sevgisidir. Eğer nefsine olan sevgisi kalmazsa, o diğer şeylere olan sevgisi de kalmaz. O zaman sadece Allah’ı ve onun sevdiklerini sevmeye başlar.

Kalbde mutlaka iman veya inkâr bulunur. İmanın, teslim olmanın alâmeti, iman edilecek hususlardan, dinin emir ve yasaklarından, razı olmak, ferahlık duymak, onları sevmektir. İnkârın alâmeti ise, onlardan sıkılmak, onları beğenmemek ve kötü şeyleri sevmektir.

Hava kendiliğinden girer
İşin başı, kalbi Allahü teâlâdan başka şeylerden temizlemektir Kalb bunlardan temizlenince, oraya Allah’ın sevgisini doldurmak için uğraşmak gerekmez. Su dolu bir şişe boşaltılınca havanın kendiliğinden yerleşmesi gibi, Allahü teâlânın sevgisi de kendiliğinden gelir, yerleşir. Bir kalbde Allahü teâlânın sevgisi ile Allah’ın sevmediği başka şeylerin sevgisi bir arada bulunamaz.