Sual: Dört mezhep arasında farklı hükümler olduğu gibi, bir mezhep içinde de farklı ictihadlar oluyor. Bazen birinin sünnet dediğine, öteki âlim mekruh diyor. Bu durumda hangisine uymak gerekiyor?
CEVAP
Fetva buna göredir diye, tercih edilen kavil bildirilmemişse, mekruh diyen âlime uyularak, o iş yapılmaz. Mesela abdestte yüzü yıkayacağı zaman, kalble niyet etmek sünnettir. Ağızla da niyet etmeye sünnettir, müstehabdır veya bidattir denildiği İbni Abidin’de yazılıdır. Sünnettir veya bidattir denilen bir şeyi yapmamak gerektiği, Berika, Hadika ve İbni Abidin’de bildirilmektedir. (Seadet-i Ebediyye)

O hâlde, niyeti kalbden yapmalı. Bunun gibi çok mesele vardır. Birkaçı şöyledir:
1- Namazda teşehhütte parmak kaldırmaya Hanefî âlimleri, sünnettir, mekruhtur, haramdır demiştir. O hâlde Hanefi’de, teşehhütte parmak kaldırılmamalı. (Mektubat-ı Rabbani)

2- Cuma günü tek başına oruç tutmak müstehabdır. Mekruh diyen âlimler de vardır. O hâlde, ihtiyaçsız cuma günü tek başına oruç tutmamalı. (Seadet-i Ebediyye)

3- Çıplak yıkanmak mekruh diyen âlimler olduğu gibi caiz diyenler de olmuştur. (Redd-ül-muhtar)
O hâlde guslederken peştamalla yıkanılırsa bütün âlimlere uyulmuş olur.

4- Kadınların namazda ellerinin üstü avrettir ve değildir diyen âlimler vardır. Âlimlerin hepsine uymuş olmak için, kadınların ellerini örtecek kadar uzun kollu namazlık veya geniş başörtüsü ile elleri örtülü olarak kılmaları uygun olur. (Seadet-i Ebediyye)

5- Kadınların namazda ayaklarının avret olduğunu, açılırsa namazlarının sahih olmadığını bildiren âlimler olduğu gibi, mekruh olur diyen âlimler de vardır. O hâlde kadınlar namazda ayaklarına çorap giymeli veya uzun etekle ayaklarını örterek kılmalı. (Umdet-ül-İslam)

6- Erkeklerin sakız çiğnemesi mekruhtur. Caiz diyen âlimler de vardır. (İslam Ahlakı)
O hâlde, ihtiyaç olmadan erkekler sakız çiğnememeli.

7- Ayakta idrar yapmak mekruhtur, caizdir diyen âlimler de olmuştur. Bu bakımdan zaruretsiz ayakta idrar yapmaktan sakınmalı. (İslam Ahlakı)

Sünnet ve mekruh denilen iş
Sual: Din kitaplarında bir iş için, her birinde farklı hükümler bulunsa, mesela birinde sünnet, diğerinde mekruh, ötekinde haram, bir başkasında caiz denmişse, ne yapmak gerekir?
CEVAP
Müslüman ihtiyatlı hareket eder. Mesela, sadece cuma günü oruç tutmak müstehabdır. Mekruhtur diyen âlimler de olmuştur. O hâlde ihtiyatlı davranarak yalnız cuma günü oruç tutmamalı. Bir gün öncesi veya sonrasıyla tutmak daha uygundur.

Çıplak yıkanmak mekruhtur. Dar yerde caiz diyen kitaplar da vardır. Dar veya geniş yerde de, çıplak yıkanmamalı.

Ayakta bevletmek mekruhtur. Caiz diyenler de olmuştur. İhtiyaç yokken ayakta bevletmemeli.

(Hala, teyze, kız kardeş gibi mahrem kadınların göğüslerine şehvetsiz bakmak caiz değildir) diyen âlimler olduğu gibi, caiz diyenler de olmuştur. Zaruretsiz bakmamalıdır.

Bir de bazı kitaplarda (Mahrem kadınların göğüslerine bakmak caizdir) ifadesi geçer.

Burada göğüslerden maksat, kolye takılan gerdan kısmıdır. (El-fıkhü alel mezahibil-erbea)