Sual: Farisi bir beytin tercümesinde, (Birkaç kişi, eğer Allah için bir araya gelip, birkaç nefes Allah’tan bahsederse, oraya gökler secde eder) deniyor. Göklerin secde etmesi ne demektir?
CEVAP
Böyle tabirler Arapçada da, Türkçede de vardır. Mesela, Kur’an-ı kerimde, (Köylülere sor) yerine (Köye sor) buyuruluyor. (Yusuf 82)

Türkçede, (Soba yanıyor) demek, sobanın kendisinin değil, içindekiler yanıyor demektir. Sobanın kendisi değildir. Selefiyiz diyenler de, Kur’an-ı kerimdeki deyimlere, soba yanıyor gibi yanlış mana veriyorlar. Mesela Allah’ın eli var diyorlar. Hâlbuki Allahü teâlânın hiç bir şeye benzemediği yine âyet-i kerimeyle bildiriliyor. İmam-ı Gazali hazretleri burayı açıklarken buyuruyor ki:
Filan belde, filan valinin elindedir denilince hiç kimse, o beldenin valinin iki elinin içinde olduğunu anlamaz. Çünkü bir belde, elin içine alınamaz. O halde burada, istiare vardır. Valinin eli kesik bile olsa, yine aynı ifade kullanılır. (İlcam-ül avam an ilm-il kelam)

İstiare, bir kelimenin manasını başka manada kullanmaktır. Birkaç örnek verelim:
1- Cesur ve kuvvetli bir insana aslan demek, ona hayvan demek değildir, onu takdir etmektir.
2- Kurnaz bir kimseye tilki denmekle, o kimse övülmüş veya yerilmiş olur. (O ne tilkinin biri) denince, hayvandan değil, insandan bahsedildiği anlaşılır.
3- Namusunu kıskanmayan, kötü birine, (Domuzun teki) denir. Buradaki domuzun hayvan olan domuzla ilgisi yoktur. Kur’an-ı kerimde geçen el kelimelerinin de Allah'ın eli ile hiçbir alakası yoktur.

Bu beyitte geçen göklerden kasıt da, göktekiler yani meleklerdir. Secdeden de kasıt, imrenmek demektir. Secde Allah’a yapılır. Oradaki secde, sonsuz hürmet, sonsuz sevgi demektir. Demek ki, birkaç Müslümanın Allah için bir araya gelip, dinden, imandan bahsetmesine melekler imrenmektedir.

Karanlık gecede yıldızlar görüldüğü gibi, karanlık dünyada imanlılar da, yıldızlar gibi parlar. Bu yıldızlar nasıl gökyüzüne dağılmış vaziyetteyse, imanlı insanlar da yeryüzünde bu şekilde görünürler. Birkaç Müslüman bir araya gelirse, orada birkaç tane yıldız parlıyor demektir. Bizim yıldızları seyrettiğimiz gibi, melekler de dünyayı seyrederler. O birkaç Müslümana, (Ne bahtiyar bu kimseler, bir araya gelmişler, Allah’tan, Peygamberden bahsediyorlar) diye gıpta ederler.