Sual: (Kahpe felek, kimine kavun yedirir, kimine kelek) sözü küfür müdür?
CEVAP
Küfür değildir. Felek, kelimesinin birkaç manası varsa da meşhur manası dünya demektir. Kahpe dünya da denir. Burada kötülenen dünyadır. Bir hadis-i şerifte de, (Dünya mel’undur) buyuruluyor. Feleğin yani dünyanın kendisi melun değil, orada işlenen haramlar ve mekruhlar mel’undur.
Aşağıda dünya ve felek ile ilgili deyim ve atasözleri incelenirse, felek ile dünyanın genelde aynı anlamda kullanıldığı görülür:
Feleğin çemberinden geçmek: Başından çeşitli olaylar geçip çok tecrübe sahibi olmak. Hayatın acı, tatlı günlerini görüp geçirmiş olmak.
Felek, kimine kavun yedirir, kimine kelek: Kimi rahat, kimi sıkıntı içinde yaşar.
Feleğin sillesini yemek: Büyük bir yıkıma uğramak.
Feleğini şaşırmak: Ummadığı bir durumda kalmak, şaşkına dönmek.
Felekten bir gün çalmak: Güzel bir gün geçirmek.
Felek yâr olsa: Şartlar uygun giderse.
Feleğe küsmek: Dünyaya küsmek, şansına küsmek.
Feleği şaşmak (Feleğini şaşırmak): Ummadığı bir duruma maruz kalmak.
Feleğe baş eğmez: Hiç kimseye müdarası yok.
Felek dönektir: Dünyaya güven olmaz.
Ecelim gelmeden öldürdün felek: Dünyanın kahrı beni zamansız öldürdü. Bu manada kullanmak yanlıştır. Kimse eceli gelmeden ölmez.
Feleğin her işi aksinedir deyimini İmam-ı Rabbani hazretlerinin şu sözü güzel açıklamaktadır:
Dünya, insanın gölgesine benzer. Kovalarsan kaçar, kaçarsan kovalar.
Acı olaylara maruz kalmayan, her istediğini yapacağını zanneder anlamında denir ki:
Feleğin sillesini yemeyen bir baş,
Elini demir sanır, yumruğunu taş.
Dünya ile ilgili deyimler:
Dünya başına dar gelmek: Çok sıkılmak, büyük bir çaresizlik içinde kalmak.
Dünyayı zindan (zehir) etmek: Bir kimseyi çok sıkıntılı bir duruma sokmak.
Dünya başına yıkılmak: Çok sıkılmak, ümidini kaybetmek.
Dünya ölümlü, gün akşamlı: Hiçbir durum sürekli değildir, her iyi durumun bir sonu vardır.
Dünya evine girmek: Evlenmek.